ساعت 18 عصر روز 21 اردیبهشت ماه سال جاری اسفندیار رحیم مشایی با همراهی محمود احمدی نژاد رئیس جمهور وقت برای ثبت نام در دهمین انتخابات ریاست جمهوری ایران وارد ساختمان وزارت کشور شدند. صحنه ای که تمامی خبرنگاران و عکاسان را بحت زده کرد.

وقتی خبرنگار مهر از احمدی نژاد در مورد تبلیغاتی بودن این اقدام سوال کرد پاسخ رئیس جمهور این بود: "حضورم در کنار مشایی تخلف نیست، مرخصی گرفته ام". اما این پاسخ نتوانست شورای نگهبان را قانع کند. 24 ساعت بعد عباسعلی کدخدایی در مقام سخنگوی شورای نگهبان اعلام کرد: در این خصوص هیات مرکزی نظارت بر انتخابات جلسه ای را تشکیل داد و اعضای این شورا به اتفاق آراء این اقدام را مصداق تخلف انتخاباتی دانسته و مقرر شد که گزارشی به قوه قضائیه ارسال شود.

حضور رئیس‌جمهور در ستاد انتخابات اشکال قانونی نداشت/ماده 73 شامل رئیس‌جمهور نمی‌شود

گفته های شورای نگهبان در حالی است که غلامحسین الهام به عنوان سخنگوی دولت آن را رد می کند. غلامحسین الهام وزیردادگستری دولت نهم و معاون فعلی رئیس جمهور می گوید:رئیس جمهور در ستاد انتخابات با ادبیات روشنی اعلام کردند که من اکنون در مرخصی هستم و به عنوان رییس‌جمهور حضور پیدا نکرده‌ام و به عنوان یک شخص حقیقی در این‌جا حضور دارد. به عنوان محمود احمدی‌نژاد به عنوان یک شخص حقیقی اظهارنظر می‌کنم و همان‌طور که می‌دانید شخصیت حقیقی جدا از شخصیت حقوقی است.

البته این را هم باید بگویم که به نظر من در مورد ادبیاتی که در ارتباط با رئیس قوه مجریه به کار برده می‌شود باید با احتیاط و دقت بیش‌تری صحبت‌ها منعکس شود و این‌که قبل از بررسی و اثبات یک اقدام در یک محکمه بیاییم و آن اقدام را مجرمانه و غیرقانونی تلقی کنیم درست نیست و در این خصوص باید دقت شود و اگر جایی شائبه حقوقی وجود دارد بگوییم شائبه حقوقی وجود دارد و آن بررسی کنیم.

الهام با بیان این‌که حضور رئیس‌جمهور در ستاد انتخابات اشکال قانونی نداشت، گفت: اول این‌که طبق قانون انتخابات، تبلیغات از زمانی آغاز می‌شود که اسامی داوطلبان از سوی شورای نگهبان به صورت رسمی اعلام شده باشد و اکنون این اتفاق نیفتاده است و هنوز اسامی داوطلبان از سوی شورای نگهبان اعلام نشده است.

وی در ادامه به ماده 73 قانون انتخابات اشاره کرد و گفت: فکر می‌کنم اظهارنظرها بر اساس این ماده صورت گرفته باشد. اگر اشتباه نکنم در این ماده آمده است که مسوولان اجرایی و نظارتی که در امر اجرای انتخابات دخیل هستند حق ندارند له یا علیه نامزدی صحبت کنند ولی باید توجه داشت که رییس‌جمهور در امر انتخابات مسوولیت مستقیمی ندارد و وزیر کشور مسوولیت دارد. گرچه اخیرا می‌گویند وزیر کشور هم مسوولیت ندارد ولی به طور کلی این قانون معطوف به وزیر کشور و ناظران انتخابات است و رییس‌جمهور دخالت مستقیمی در امر انتخابات ندارد و این ماده شامل رییس‌جمهور نمی‌شود.

اعتراض مجلس به احمدی نژاد روی میز قوه قضائیه

اما این با اعتراض بهارستانی همراه شد به طوریکه 150 نماینده خواستار رسیدگی به این تخلف انتخاباتی شدند. نمایندگان در این نامه با استناد به مواد قانونی یادآور شدند که جایگاه قانونی رئیس جمهور اجازه نمی دهد در انتخابات له و علیه کسی موضع گیری داشته باشد. این نامه اعتراضی به قوه قضائیه ارسال شده است.

ماده 73 قانون جدید انتخابات کشور می گوید: مقامات اجرایی و نظارت انتخابات حق تبلیغ له یا علیه هیچیک از داوطلبان انتخاباتی را نخواهند داشت، تخلف از این قانون جرم محسوب می شود. ولی آیا رئیس جمهور بر اساس این ماده قانونی تخلف انجام داده است؟

قاضی دادگستری: کار احمدی نژاد قانونی بوده ولی تفسیر قانون با شورای نگهبان است

یکی از قضات دادگستری و مدیران دستگاه قضایی کشور در گفتگو با خبرنگار مهر می گوید: اقدام محمود احمدی نژاد صحیح نبود. با این کار هم خودش را زیر سوال برد و هم رحیم مشایی را ولی اینکه آیا رئیس جمهور با یک مرخصی یک روزه می تواند یک کاندیدا را همراهی کرد باید گفت با قانون جدید انتخابات ایشان به عنوان شخصیت حقیقی که دارد می توانسته مرخصی بگیرد و مشایی را همراهی کند زیرا مجری انتخابات نبوده است و این کار قانونی است ولی تفسیر این قانون بر عهده شورای نگهبان است. شاید شورای نگهبان بگوید چون ایشان رئیس جمهور کشور هستند هر اقدامشان نشان دهنده تیلیغ علیه یک کاندیدا است و تخلف محسوب می شود. حالا که تفسیر قانون با شورای نگهبان است و آنها این کار را تخلف می دانند پس قطعا این اقدام تخلف قانونی محسوب می شود و باید دستگاه قضا به آن رسیدگی کند.

بهمن کشاورز: همراهی رئیس جمهور با مشایی منع قانونی نداشت

ولی بهمن کشاورز رئیس سابق اتحادیه سراسری کانونهای وکلای ایران تحلیل دیگری دارد و می گوید: آنچه مسلم است داوطلبان ریاست جمهوری تا زمانی که صلاحیت شان توسط شورای محترم نگهبان تایید و اسامی آنها اعلام نشده باشد صرفا کسانی هستند که نسبت به خود «حسن ظن» دارند و چنین می پندارند که مردم به آنها رای خواهند داد. بنابراین ضوابط مربوط به نامزدها بر این گونه اشخاص بار نمی شود و از این دست افراد فعلاگویا بیش از 600 نفر داریم. مستند این بیان مواد 65، 66 و 68 قانون انتخابات ریاست جمهوری است. که مبدا اقدامات تبلیغی را اعلام رسمی اسامی افراد تایید صلاحیت شده تعیین کرده است.

همچنین همراهی افرادی با ثبت نام کنندگان منعی نداشته و کسانی از گروه ها و طبقات مختلف ثبت نام کنندگان را حتی با علامات و نشانه ها و امثال اینها همراهی کرده اند. بنابراین اینکه آقای رییس جمهور رفیقی را در موقع ثبت نام همراهی کند به خودی خود اشکالی ندارد. بگذریم از اینکه معلوم نیست این همراهی تبلیغ باشد یا ضد تبلیغ، زیرا تاریخ نشان داده بعضا برخی حمایت ها و بعضی مخالفت ها نتیجه عکس داشته است.
البته شبهه که ممکن است مطرح شود مفاد ماده 73 قانون است که مقرر داشته «مقامات اجرایی و نظارت انتخابات حق تبلیغ له یا علیه هیچ یک از داوطلبان انتخاباتی را نخواهند داشت تخلف از این قانون جرم محسوب می شود.» در این مورد باید توجه کرد: اولاهرچند کلمه مقامات اجرایی ممکن است مطلق تلقی شود اما معطوف بودن آن به ترکیب «نظارت انتخابات» نشان می دهد منظور مقاماتی هستند که عملاو مستقیما در امر انتخابات به عنوان مجری یا ناظر دخالت دارند و حکم ماده، عموم مقامات اجرایی را در بر نمی گیرد. ثانیا قسمت اخیر ماده این اقدام را جرم دانسته اما در فصل هشتم قانون که مواد 84 تا 94 آن را در بر می گیرد مجازاتی برای این عمل در نظر گرفته نشده است. به عبارت دیگر مواد فصل هشتم با اشاره به مواد قبلی برای تخلفات مجازات های مشخصی تعیین کرده است اما در این مواد به ماده 73 اشاره یی نشده است.

یک وکیل دادگستری: رئیس جمهور به مرخصی نرفته بود / جرم رخ داده است

نعمت احمدی وکیل دادگستری هم معتقد است: اگر رییس جمهور برابر ماده 68 قانون انتخابات با استفاده از وسایل و سایر امکانات وزارتخانه ها و موسساتی که از بودجه عمومی (به هر مقدار) استفاده می کنند، در جهت معرفی کاندیدای مورد نظر خود استفاده کند حسب همین ماده مجرم است. رییس جمهور که می گوید بعد از 8 سال به مرخصی رفته است در ساعتی که ظاهرا در مرخصی بوده است با استفاده از امکانات دولتی از ماشین و محافظ گرفته تا دیگر امکانات به وزارت کشور رفت و کاندیدای مورد نظر خود را به همراه برد. جالب است رییس جمهور که مدعی در مرخصی بودن بود به ستاد انتخابات وزارت کشور سر زد و از قسمت های مختلف آن به عنوان رییس جمهور دیدن کرد و همین مطلب می رساند که رییس جمهور به مرخصی نرفته بود و می دانیم که مرخصی از ساعتی یا یک روز شرایط خاصی دارد و نگارنده تاکنون نتوانستم با جست وجوی قوانین شرایط مرخصی رییس جمهور را پیدا کنم!! حسب تبصره 2 ماده صدرالذکر، ادارات و سازمان ها و ارگان های دولتی و اعضای آنها با ذکر سمت خود حق ندارند له و علیه هیچ یک از نامزدهای انتخاباتی اعلامیه، اطلاعیه، پلاکارد بدهند.

همچنین حسب ماده 73 همین قانون، مقامات اجرایی و نظارت انتخابات حق تبلیغ له یا علیه هیچ یک از داوطلبان انتخاباتی را نخواهند داشت تخلف از این قانون جرم محسوب می شود.